Forex ve Para Piyasaları

Forex ve Para piyasalarını bu yazıda kısaca inceleyeceğiz.Kısa vadeli yani vadesi en çok bir yıl olan fon arz ve talebinin karşılaştığı, şirketlerin, devletin ve bireylerin kısa vadeli borç aldıkları veya verdikleri piyasalara para piyasasındenir. En fazla vade 1 yıl olmasına karşın ortalama vade süreleri genellikle 1 ile 120 gün arasında değişir. Para piyasaların ekonomideki en önemli görevleri ekonomik
birimlerin nakit pozisyonlarını zaman ve miktar yönünden ayarlamalarına katkı sağlamasıdır.
Para Piyasalarının Başlıca Enstrümanları;
 Hazine Bonoları
 Ticari Krediler
 Repo-Ters Repo
 Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler
 Finansman Bonoları
Hazine Bonoları: Devletin kısa vadeli fon ihtiyacını karşılamak için döviz veya
yerel para cinsinden çıkardığı iç borçlanma senetleridir.

Repo- Ters Repo: Bono ve tahvil gibi sabit getirili bir menkul kıymetin, belirli bir
süre sonunda önceden tespit edilmiş şartlarla geri alma taahhüdünde bulunarak
satımıdır. Menkul kıymeti geri satmak üzere alan taraf da ters repo yapmış olur.
Ticari Krediler: Satıcı kredileri olarak da ifade edilen ticari krediler işletmeler
tarafından sıklıkla kullanılan kısa vadeli fon kaynaklarıdır.
Finansman Bonoları: İşletmelerin kısa vadeli fon ihtiyaçlarını karşılamak için
çıkardıkları teminatsız borçlanma senetleridir. Finansman bonoları genellikle büyük ve
itibarlı işletmeler tarafından çıkarılmaktadır.
Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler: İşetmelerin fon ihtiyaçlarını karşılamak için
alacaklarını ve sabit varlıklarını karşılık göstererek çıkardıkları menkul kıymetlere
‘Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler’ denir.
Para Piyasasının Temel Kurumları
 Ticari Bankalar
 Katılım Bankaları
 Merkez Bankaları

Sermaye Piyasaları
Sermaye Piyasası orta, uzun vadeli fonların arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır.
Hisse senedi, tahvil ve benzeri pazarlanabilir menkul kıymetlerin alınıp satıldığı
örgütlenmiş ve uzmanlaşmış finansal piyasalardır. Sermaye piyasasının bir ülke için
önemi, tasarrufların menkul kıymetler aracılığı ile işletmelere ve ekonomiye
aktarılmasını sağlamasıdır. Kısacası atıl bir varlık kenarda kalmayacak her şey
ekonomide değer edileceği şekilde kullanılacaktır.
Birincil ve İkincil Sermaye Piyasaları
Birincil sermaye piyasası, menkul kıymetlerin ilk kez alınıp satıldığı piyasalardır.
Ekonomideki tasarrufların firmaların ve devletin finansmanı amacıyla dağıtımın
yapıldığı bir yer olarak kabul edilen birincil piyasaların en önemli fonksiyonu; menkul
kıymetlerin satışı sonucunda ihraççı kuruluşların bünyelerine taze para olarak yeni
sermaye girişi sağlamalarıdır. İkincil sermaye piyasaları ise, daha önceden alım
satıma konu olmuş menkul kıymetlerin el değiştirdiği piyasalardır.

Sermaye Piyasaları Araçları
 Menkul Kıymetler
 Diğer Sermaye Piyasası Araçları
 Türev Araçlar

 Varantlar

Menkul Kıymetler: Para, çek, poliçe ve bono hariç olmak üzere; paylar, pay benzeri diğer kıymetler ile söz konusu paylara ilişkin depo
sertifikalarını ve Borçlanma araçları veya menkul kıymetleştirilmiş varlık ve gelirlere
dayalı borçlanma araçları ile söz konusu kıymetlere ilişkin depo sertifikaları olarak
tanımlanmıştır.
Diğer Sermaye Piyasası Araçları: Borçlanma Araçları yani, Tahviller, paya
dönüştürülebilir tahviller, değiştirilebilir tahviller, finansman bonoları.
Türev Araçlar: Türev Araçlar, dayanak varlığın getirisine bağlı olarak getiri elde
edilmesini sağlayan bir finansal araçtır. Türevden kasıt bir başka menkul kıymetin
değerine bağlı olarak fiyatı belirlenen araçlardır. Vadeli satım sözleşmeleri, vadeli
işlem sözleşmeleri, swap ve opsiyonlardır.
Varantlar: Elinde bulunduran kişiye dayanak varlığı ya da göstergeyi, önceden
belirlenen bir fiyattan, belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu
hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğinde bir
araç olarak tanımlanmaktadır.

Para Piyasası Sermaye Piyasası Karşılaştırması
Para piyasaları ve sermaye piyasalarının en temel ayrımı vade süreleridir. Para
piyasasında vadeler kısa süreli en fazla 1 yıl sürerken sermaye piyasalarında bu süre
orta uzun vadeli işlemleri kapsar. Hatta denebilir ki azami süre sonsuza kadar gidebilir.
Para piyasaları enstrümanları kısa süreli hazine bonoları, mevduat sertifikaları,
bankerin kabulü, ticari gazeteler, repo-ters repo, gibi işlemlerdir. Bundan kaynaklı
daha düşük risk içerir ve menkul kıymet sahiplerine ödenen faizin daha düşük olması
gibi durumlar söz konusudur.
Sermaye piyasaları ise borç sermayesi ve hisse senedi, tahvil, opsiyon, vadeli işlemler
gibi öz sermaye kullanımıyla uzun vadeli finansman sağlar. Sermaye piyasalarının
kapsamı para piyasalarına göre çok daha geniştir. Borsalardan ve karşı pazarlar
üzerinden organize platformlardan oluşmaktadır. Birincil piyasa, ikincil piyasa,
kısmen dahil edilebilir üçüncü ve dördüncü piyasalardan oluşmaktadır.  Sermaye
piyasaları, işlem gören menkul kıymetlerin iyi kredi derecelendirmelerine sahip
olmasını sağlamak için Menkul Kıymetler ve Mübadele Komisyonu'nun sıkı
düzenlemeleri altındadır, böylece dolandırıcılık oluşabilir. Günümüzde henüz bir
zemine oturmamış kripto para borsaları da bu konu altında incelenebilir. SEC
tarafından Ripple (Xrp) coinine açılmış menkul kıymet davası da bu başlık altında
incelenebilir.